czyli popularne w naszych ogrodach irysy. Piękne, wielobarwne dekoracyjne kwiaty. Są obecne w maju i czerwcu w prawie wszystkich polskich ogrodach. Z widzenia znamy je wszyscy. Oficjalna nazwa kasaciec (łac. Iris ) – rodzaj należący do rodziny kosaćcowatych. Kosaćce występują w stanie dzikim, znanych jest ponad 200 gatunków. Różnią się między sobą zarówno wyglądem, jak i wymaganiami uprawowymi. Na terenie Polski w naturze występują cztery gatunki: kosaciec żółty, kosaciec trawolistny, kosaciec bezlistny, kosaciec syberyjski. Rośliny te charakteryzują szablaste, wąskie liście i duże, piękne nieregularne kwiaty osadzone na sztywnych łodygach. U niektórych gatunków osiągające nawet do 18 cm średnicy. Kwiaty wyrastają pojedynczo lub w kwiatostanach. Zewnętrzne płatki ustawione są poziomo lub też odgięte w górę. Wewnętrzne są wzniesione w formie kopuły. Wyróżniono dwa podstawowe podziały odmian kosaćców: kłączowe i cebulowe oraz bródkowe i bezbródkowe. U odmian bródkowych na zewnętrznych płatkach znajdują się włoski zwane bródką. Bezbródkowe w tym miejscu mają ciemniejszy pas.
Obecnie w ogrodach na świecie jest około 1000 odmian. Pierwsze krzyżówki powstały prawdopodobnie w ogrodach niemieckich a teraz w hodowli nowych odmian przodują Amerykanie. Niektóre z nich są bardzo wytrzymałe i doskonale radzą sobie w naszym klimacie, inne to delikatne i wrażliwe rarytasy, wymagające troskliwej opieki.
Do kłączowych irysów zalicza się kosaćce bródkowe, syberyjskie, kosaćce żółte oraz zakwitające już w kwietniu kosaćce niskie. Kosaćce kłączowe są mało wymagające. Najczęściej spotykane kosaćce bródkowe obficie kwitną w miejscach słonecznych, ale mogą też rosnąć w półcieniu i tam kwitnienie jest nieco dłuższe. Gleba powinna być przepuszczalna, raczej sucha. Rośliny pozostawia się na kilka lat w tym samym miejscu. Co kilka lat, gdy są nadmiernie zagęszczone trzeba kłącza wykopać, podzielić i przenieść do świeżo przygotowanej gleby. Najlepiej robić to po kwitnieniu, w drugiej połowie lata. Kłącza sadzi się poziomo, niezbyt głęboko, co 30-50 cm. Po kwitnieniu ich pędy kwiatowe powinny zostać ścięte. Kosaćce syberyjskie i żółte lubią stanowiska wilgotne, nawet podmokłe i źle znoszą suszę. Nie wymagają też przycinania ani regularnego odmładzania. Uroczy, osiągający zaledwie 20-30 cm wysokości kosaciec niski, posiada duże, zwykle fioletowe kwiaty, preferuje gleby przepuszczalne i raczej suche. Może rosnąć w słońcu jak i w niewielkim półcieniu. Świetnie sprawdza się jako roślina na skalniaki.
Całkowicie odmienne są kosaćce cebulowe. Wśród nich jest wiele pięknych, ale też delikatnych roślin o dość wysokich wymaganiach uprawowych. Do popularnych należą niewielkie kosaćce żyłkowane, osiągające 15-20 cm wysokości i kwitnące wczesną wiosną. Wymagają słonecznego stanowiska i żyznej, próchniczej, niezbyt wilgotnej gleby. Dobrze znoszą niskie temperatury i nie oczekują zimowego okrycia. Cebule mogą pozostać w gruncie jedynie kilka lat, bo po potem zwykle giną. Zatem co 2-3 lata należy je wykopać zaraz po kwitnieniu i przechować w przewiewnym miejscu (17-20 st. C). Do gruntu sadzi się je ponownie jesienią (we wrześniu), umieszczając na głębokości 5-10 cm. Wcześniej, bo już w marcu, kwitnącym irysem cebulowym jest kosaciec Danforda. Roślina ma zbliżone wymagania do irysa żyłkowanego, ale jest od niego mniej odporna na niskie temperatury i wymaga zimowego okrycia.
Bardzo pięknymi, ale raczej ciepłolubnymi gatunkami irysów cebulowych są wysokie kosaćce holenderskie i kosaćce bucharskie. Hodowla irysów cebulowych wymaga od ogrodnika zdecydowanie więcej uwagi i pracy. Cebule większości irysów po kwitnieniu i zasuszeniu liści należy wykopać, przechować w ciepłym i przewiewnym miejscu, a następnie znów posadzić do gruntu jesienią, przestrzegając odpowiednich terminów. Irysy kwitnące latem oraz irys Danforda, sadzi się w październiku, natomiast irysy kwitnące wczesną wiosną - we wrześniu. Po posadzeniu, irysy solidnie zabezpieczamy przed zimą grubą warstwą kory, torfu lub suchych liści. Mimo troskliwej opieki, wiele irysów cebulowych po kilku latach uprawy marnieje, dlatego co jakiś czas trzeba kupić nowe cebulki.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz